Spis treści
Qigong jest obecny w dalekowschodniej kulturze od tysięcy lat jako ważna część medycyny. Jego działanie pomogło wielu trudnym przypadkom, a jego regularna praktyka ma zapobiegać chorobom i zapewniać długowieczność. Czym tak naprawdę jest qigong i jak go praktykować?
Czym jest qigong?
Qigong oznacza zestaw ćwiczeń zdrowotnych i pochodzi ze starożytnych Chin. Jego nazwa składa się z dwóch członów: qi, które oznacza życiową energię i gong, czyli opanowanie czegoś do perfekcji. Technika ta ma zatem na celu rozwój umiejętności kontroli energii życiowej. Praktyka obejmuje odpowiednią postawę, skupienie umysłu, medytację i łagodne, powolne ćwiczenia fizyczne. Jest często porównywana do jogi, jednak wymaga o wiele mniej siły fizycznej.
Czym jest qi?
Żeby jednak zrozumieć istotę praktyki qigong, należy znać pojęcie qi. Przyjęło się tłumaczyć je jako energię życiową. Termin ten jest obecny w filozofii i medycynie starożytnych Chin, Japonii i Indii pod różnymi nazwami. Chiński znak „qi” dosłownie oznacza oddech. Określa życiowe tchnienie oraz kosmiczną energię. Utożsamia to ideę nierozerwalnej jedności człowieka i wszechświata. Qi przenika każde istnienie. Na jej podstawie tworzy się materia i zachodzą procesy życiowe.
Qi w medycynie chińskiej
Według tradycyjnej chińskiej medycyny, qi krąży w ludzkim ciele przez meridiany, czyli kanały energetyczne. W zdrowym organizmie przepływ energii jest harmonijny, łagodny i stały. Równowaga qi jest jednoznaczna ze zdrowiem, co we wschodnich kręgach kulturowych oznacza dobrostan nie tylko fizyczny, ale także mentalny i duchowy, a do tego bogactwo i powodzenie. Jeśli obieg energii jest zaburzony, pojawiają się symptomy choroby lub pogarsza się samopoczucie. Przywrócić harmonię energetyczną można na wiele sposobów, między innymi ziołami, dietą, masażami, akupunkturą czy właśnie ćwiczeniami fizycznymi, takimi jak qigong.
Historia qigong – od czego się zaczęło?
Ćwiczenia związane z przepływem energii życiowej są obecne w chińskiej medycynie już od ponad 3000 lat. W starożytności wierzono, że te techniki pomagają osiągnąć równowagę fizyczną, metaboliczną i duchową. Główną inspiracją dla ćwiczeń była natura. Poprzez naśladownictwo ruchów zwierząt, mistrzowie qigong sprawdzali możliwości swojego ciała. Odczuwali przepływy energetyczne, a swoją wiedzę i doświadczenie przekazywali uczniom. Na przestrzeni wieków powstały różnorodne techniki ćwiczeń. Niektóre z nich skupiały się na aktywności fizycznej, inne na medytacji i oddechu. Z biegiem lat zaczęły się one przenikać i łączyć. Niektóre z nich przyjęły charakter religijny. W XX wieku zachodni naukowcy zaczęli interesować się alternatywną medycyną w celu zweryfikowania skuteczności qigong. Choć nadal wielu lekarzy wątpi w jego lecznicze działanie, na wielu azjatyckich uniwersytetach medycznych jest to przedmiot podstawy programowej.
Jakie korzyści daje qigong?
Ze względu na to, że ćwiczenia są łagodne i powolne, zaleca się je zwłaszcza starszym osobom. W chińskich miastach codziennym widokiem są grupy staruszków uprawiających qigong w parkach. Praktyka ta obejmuje delikatne ruchy, wykonywane wielokrotnie w powolnym tempie. Do uprawiania jej nie jest potrzebny żaden sprzęt ani profesjonalny strój, a ćwiczyć można w dowolnym miejscu. Regularna praktyka może dać takie efekty, jak:
- relaksacja;
- zwiększona koncentracja;
- poprawa poczucia równowagi.
Według tradycyjnej chińskiej medycyny, qigong może również mieć działanie lecznicze dzięki regulacji przepływu energii. Nie istnieją aktualnie żadne twarde dowody na tę tezę. Należy jednak mieć świadomość, że każda forma aktywności fizycznej ma pozytywny wpływ na zdrowie, odporność i dobrobyt mentalny. Długotrwałe uprawianie qigong zwiększa także elastyczność mięśni i poprawia sprawność stawów. Ćwiczenia, które główny nacisk kładą na medytacyjny aspekt, mogą także poprawiać sprawność poznawczą i pamięć.
Odmiany qigong
Obecnie praktyki qigong rzadko kiedy są związane z obrzędami religijnymi. Wielu ludzi w Chinach i na całym świecie uprawia je w celach prozdrowotnych, głównie jako element profilaktyki. Istnieje także qigong medyczny, który ma wspomagać terapię niektórych schorzeń. Obecnie stosowane techniki są fuzją tradycyjnych, starożytnych ćwiczeń i współczesnych metod. Do najpopularniejszych odmian nauczanych obecnie należą:
- qigong Dzikiej Gęsi;
- qigong Latającego Żurawia;
- taiji qigong;
- qigong spontaniczny;
- zhan zhuang.
Na całym świecie można znaleźć szkoły oferujące zajęcia z tych i wielu innych odmian qigong. W Polsce występują one w większości dużych miast. Nie ma jednak konieczności zapisywania się na zajęcia – dostępne są także kursy online i bezpłatne nagrania, dzięki czemu można kultywować swoje qi we własnym domu.
Jak uprawiać qigong?
Qigong jest aktywnością fizyczną dostępną praktycznie dla wszystkich. W przeciwieństwie od jogi, nie wymaga ani siły fizycznej, ani maty. Aby praktyka była jak najbardziej relaksująca, należy znaleźć sobie miejsce, w którym czuje się swobodnie. Niektórzy lubią ćwiczyć w naturze, inni natomiast preferują zacisze własnego domu. Istotna jest także pora dnia, w jakiej się uprawia qigong. Tradycyjnie zalecane jest robienie tego o poranku, kiedy wzrasta poziom energii w ciele. Można też wykorzystać praktykę dla chwili relaksu po pracy.
Aby ćwiczenia przebiegały bezproblemowo, należy zaopatrzyć się w wygodny strój. Choć qigong nie wymaga gwałtownych ruchów, warto zadbać o komfort – praktyka może trwać nawet kilkadziesiąt minut. Dobrze także stworzyć atmosferę sprzyjającą wyciszeniu, np. zapalić ulubione kadzidło.
Podczas praktyki z gotowym nagraniem należy pamiętać, że każdy ruch w qigong jest intencjonalny i ma znaczenie. Dlatego należy przestrzegać wyznaczonej kolejności ćwiczeń. Ma ona za zadanie otwierać kolejno kanały energetyczne od góry do dołu, co zapewnia swobodny przepływ qi. Jednak nie powinno się wykonywać ćwiczeń ponad swoje możliwości. Niektórzy mogą mieć problem np. ze staniem na jednej nodze – w takim wypadku lepiej wykonać daną sekwencję w stabilnej pozycji, niż narażać się na kontuzję.
Qigong niesie wiele korzyści, nie bez powodu jest częścią chińskiej medycyny od tysięcy lat. Warto spróbować tej praktyki i włączyć ją do swojej rutyny, aby odnaleźć spokój ducha i jasność umysłu.
